حوزه‌های علمیه؛پیشگام درگسترش معارف اسلامی درعرصه بین‌الملل

به گزارش ترسیم از ابنا ـ همزمان با ایام ماه مبارک رمضان و سالروز ولادت باسعادت حضرت امام حسن مجتبی(ع)، آیت‌الله علیرضا اعرافی، مدیر حوزه‌های علمیه، در نشستی صمیمی با فعالان حوزوی که در مدرسه علمیه دارالشفاء قم برگزار شد، با تأکید بر اهمیت ماه رمضان به عنوان ماه تزکیه و رشد معنوی، از تلاش‌ها و زحمات فعالان عرصه علم و فرهنگ قدردانی کرد.

آیت‌الله اعرافی با اشاره به عظمت ماه رمضان گفت: ماه مبارک رمضان یک مکتب انسان‌ساز، جامعه‌ساز و تمدن‌آفرین است. این ماه، علاوه بر روزه، نیایش، قرآن و عبادات، به یک نهاد اجتماعی و تمدنی در تاریخ اسلام تبدیل شده است. رمضان نه تنها عرصه عبادت و معنویت، بلکه بستری برای تبلور معرفت دینی و اجتماعی نیز است.

آیت‌الله اعرافی افزود: ماه مبارک رمضان با جلوه‌های نورانی و معنوی خود، علاوه بر این‌که فرصتی برای تزکیه روح و عبادت است، به یک نهاد اجتماعی، فکری، معرفتی و سیاسی در تاریخ اسلام تبدیل شده است. این ماه، تنها مختص عبادت فردی نیست، بلکه ابعاد اخلاقی، اجتماعی، فرهنگی و تمدنی نیز دارد که در زندگی بشر نقش بنیادین دارد. در این ماه مبارک، علاوه بر برگزاری نماز، قرآن و دعا، جلسات علمی و معرفتی نیز برگزار می‌شود که زمینه‌ساز رشد فکری و تمدنی در جوامع اسلامی است.

مدیر حوزه‌های علمیه با تأکید بر جایگاه محوری ماه رمضان در نظام دینی و اجتماعی جهان اسلام تصریح کرد: این ماه، فرصتی برای تعمیق معرفت دینی، ترویج آموزه‌های اسلامی و گسترش فرهنگ اسلامی در جوامع مختلف است. رمضان با جلوه‌های معنوی و اجتماعی خود، در ساختار زندگی فردی و اجتماعی مسلمانان نقش محوری دارد. این ماه، فرصتی است برای امت اسلامی تا با بهره‌گیری از آموزه‌های قرآنی و معنوی، وحدت و انسجام خود را تقویت کنند.

وی خاطرنشان کرد: ماه رمضان با همه ابعاد و شئون خود، بستری برای شکل‌گیری تمدن اسلامی است. در این ماه، قرآن به عنوان کتاب هدایت و برنامه زندگی، جایگاه ویژه‌ای دارد. شب قدر، نقطه اوج این ماه مبارک است و مسلمانان در این شب‌ها با دعا و نیایش، راه رسیدن به قرب الهی را می‌جویند. رمضان علاوه بر معنویت فردی، در حوزه اجتماعی و تمدنی نیز نقش‌آفرین است. در این ماه، انسان‌ها با روزه‌داری و نیایش، به پالایش درونی دست می‌یابند و با گسترش ارتباطات اجتماعی و فرهنگی، زمینه‌ساز تقویت همبستگی امت اسلامی می‌شوند.

آیت‌الله اعرافی با اشاره به اهمیت نقش حوزه‌های علمیه در ترویج معارف اسلامی در ماه مبارک رمضان گفت: برای حوزه‌های علمیه، ماه مبارک رمضان یک فرصت بی‌بدیل برای نشر معارف دینی و تبیین آموزه‌های اسلامی است. در این ماه، مساجد و محافل قرآنی رونق می‌گیرند و نشست‌های علمی و معرفتی با حضور علما و اندیشمندان برگزار می‌شود. حوزه‌های علمیه با بهره‌گیری از این فرصت، می‌توانند نقش مؤثری در گسترش فرهنگ دینی و تعمیق معرفت اسلامی ایفا کنند.

وی با قدردانی از تلاش‌های فعالان حوزوی در عرصه بین‌الملل اظهار داشت: فعالان و اندیشمندان حاضر در این نشست، با تلاش و مجاهدت خود در مسیر تبیین و ترویج معارف اسلامی، نقش مؤثری در گسترش فرهنگ اسلامی و تحکیم پیوندهای امت اسلامی دارند. این نشست، فرصتی برای تبادل‌نظر و همفکری درباره راهکارهای گسترش معارف اسلامی و تقویت هویت دینی در جهان اسلام است.

مدیر حوزه‌های علمیه افزود: برگزاری این اجلاس در ماه مبارک رمضان، نشانه‌ای از ظرفیت عظیم این ماه در تحکیم وحدت اسلامی و تقویت پیوندهای دینی میان مسلمانان سراسر جهان است. این ماه، فرصتی برای تقویت تعاملات علمی و فرهنگی میان مسلمانان است. امیدواریم این نشست، زمینه‌ساز گسترش همکاری‌های علمی و دینی در جهان اسلام باشد.

آیت‌الله اعرافی با تأکید بر اهمیت استمرار این نشست‌ها اظهار داشت: این نشست‌ها فرصتی ارزشمند برای تعامل، هم‌اندیشی و تبادل تجربه میان علما و اندیشمندان مسلمان از سراسر جهان است. امید داریم که این نشست‌ها، زمینه‌ساز تحکیم پیوندهای دینی و فرهنگی در جهان اسلام باشد و راه را برای گسترش معارف اسلامی و تقویت وحدت امت اسلامی هموار کند.

حوزه علمیه، پرچم‌دار اندیشه اسلامی در عرصه بین‌الملل

وی افزود: در اجلاس‌های گذشته، نکاتی مطرح شد که اکنون نیز در دستور کار قرار دارد. گزارش‌هایی از این اجلاس‌ها و پیگیری‌های انجام‌شده، در این جلسه ارائه می‌شود. از همه دست‌اندرکاران و پیگیران این موضوع قدردانی می‌کنم.

آیت‌الله اعرافی با اشاره به رسالت جهانی حوزه‌های علمیه، تصریح کرد: حوزه علمیه نهادی فراتر از مرزها، زبان‌ها، رنگ‌ها و نژادها است. اندیشه اسلامی بر پایه قرآن و معرفت الهی، عقلانیت مستحکم و نظام‌مند بنا شده و هیچ قید و محدودیتی برای مخاطبان آن وجود ندارد. این پیام الهی، نجات‌بخش بشریت است و اختصاص به ملت یا جغرافیای خاصی ندارد.

مدیر حوزه‌های علمیه با تأکید بر پیوند میان حوزه علمیه و انقلاب اسلامی، اظهار داشت: انقلاب اسلامی برآمده از اندیشه حوزه‌های علمیه است. حوزه علمیه فیضیه، تولیدکننده اندیشه انقلاب اسلامی بوده و در عین حال، خود نیز از پیام انقلاب بهره‌مند شده است. انقلاب اسلامی، با هدایت ملت بزرگ ایران شکل گرفت و ریشه‌های عمیقی در تاریخ دارد. نهادهای بین‌المللی، مؤسسات فرهنگی و علمی، و پرورش ده‌ها هزار دانش‌آموخته در سراسر جهان، از ثمرات این انقلاب است.

وی با اشاره به فعالیت‌های بین‌المللی حوزه، گفت: با وجود دستاوردهای بزرگ، فعالیت‌های بین‌المللی حوزه هنوز در حد انتظار نیست. من که سال‌ها در عرصه بین‌الملل حضور داشته‌ام، معتقدم که حوزه علمیه در این عرصه هنوز راه طولانی در پیش دارد. باید این فعالیت‌ها را توسعه دهیم و با رویکرد دقیق‌تر، به رسالت جهانی خود عمل کنیم.

آیت‌الله اعرافی به ضرورت تبلیغ مؤثر در سطح بین‌المللی پرداخت و اظهار داشت: باید پیام الهی و معرفت اسلامی را با استحکام علمی و استدلال قاطع به جهان عرضه کنیم. پیام ما، پیامی استوار و نجات‌بخش است که بر پایه مبانی علمی و عقلانی بنا شده است. این پیام باید با روش‌های نوین و مؤثر تبلیغ شود.

وی خاطرنشان کرد: تبلیغ و تبیین معارف اسلامی، رسالتی سنگین است که نیازمند برنامه‌ریزی دقیق و مشارکت همه‌جانبه است. ما با تکیه بر مبانی مستحکم اسلامی و با بهره‌گیری از ظرفیت‌های بین‌المللی، باید این پیام را به گوش جهانیان برسانیم.

آیت‌الله اعرافی گفت: ما سرمایه‌ای عظیم در حوزه فلسفه و کلام داریم که باید آن را با جهان به اشتراک بگذاریم و عمق ببخشیم. این میراث فکری و معنوی، محصول قرن‌ها تلاش اندیشمندان اسلامی است و قابلیت هماوردی با عمیق‌ترین نظام‌های فلسفی دنیا را دارد. ما فلسفه‌ای استوار، مستحکم و دارای بنیه عقلانی و معرفتی قوی داریم که باید به شکلی علمی و دقیق به جهانیان معرفی شود.

وی افزود: فقه ما نیز بر نظام حقوقی و ساختارهای حقوقی منسجم و استواری بنا شده است که می‌تواند با نظام‌های حقوقی جهان به رقابت و تعامل بپردازد. این نکته بسیار مهم است که محتوای علوم اسلامی، محتوایی عادی و سطحی نیست، بلکه یک بنیان عقلانی، معنوی و الهی دارد که می‌تواند به عنوان الگویی برای نظام‌های حقوقی و معرفتی جهان مطرح شود.

لزوم شناخت زبان، فرهنگ و مهارت‌های بین‌المللی

مدیر حوزه‌های علمیه با اشاره به ضرورت شناخت زبان و فرهنگ در عرصه بین‌الملل، تصریح کرد: برای حضور مؤثر در عرصه بین‌الملل، شناخت زبان و مهارت‌های لازم کافی نیست. مهم‌تر از همه، داشتن بنیه علمی و قدرت معرفتی است. به‌عنوان نمونه، شهید مطهری با وجود آن‌که به‌طور کامل بر زبان‌های خارجی مسلط نبود، اما قدرت علمی او به‌گونه‌ای بود که استادان دانشگاه‌، مفاهیم فلسفی غربی را از طریق آثار و تحلیل‌های ایشان بهتر درک می‌کردند.

آیت‌الله اعرافی با تأکید بر اهمیت تسلط بر مبانی علمی، اظهار داشت: اگر می‌خواهیم در گفت‌وگوی علمی جهانی نقش‌آفرینی کنیم، باید چهار عنصر را در نظر بگیریم:

۱. شناخت زبان و مهارت‌های کنشگری بین‌المللی

۲. شناخت فرهنگ‌ها و تمدن‌ها

۳. شناخت عمیق از علوم اسلامی

۴. نگاه تطبیقی و اجتهادی به مسائل روز جهان

این چهار عنصر، پایه‌های اساسی حضور فعال و مؤثر در گفت‌وگوی علمی و معرفتی جهانی است.

ضرورت شناخت مکاتب فکری و فلسفی جهان

وی بر لزوم شناخت مکاتب فکری و فلسفی جهان تأکید کرد و گفت: شناخت مکاتب فکری و فلسفی غرب، از توماس آکویناس تا مارکسیسم و ساختارگرایی، برای تعامل علمی و پاسخ‌گویی به پرسش‌های روز ضروری است. ما نمی‌توانیم بدون شناخت دقیق اندیشه‌های معاصر، در میدان فکری جهان حضور مؤثر داشته باشیم.

آیت‌الله اعرافی با اشاره به برنامه‌های حوزه برای تربیت نخبگان بین‌المللی، گفت: حوزه علمیه آمادگی دارد تا در قالب دوره‌های آموزشی رسمی و تخصصی، نخبگان را برای کنشگری علمی در عرصه جهانی آماده کند. ما آماده‌ایم که بر اساس پیشنهادات و نیازها، دوره‌های جدیدی را تعریف کرده و مسیر تربیت علمی و عملی طلاب و دانش‌پژوهان را تسهیل کنیم.

وی با تأکید بر لزوم تدوین نقشه راه برای فعالیت‌های بین‌المللی حوزه گفت: برای موفقیت در عرصه بین‌الملل، ما نیازمند یک راهبرد دقیق و برنامه‌ریزی جامع هستیم. باید نقش حوزه در عرصه بین‌الملل، اهداف و مسیرهای پیش‌رو به‌طور دقیق مشخص شود. این نقشه راه باید با توجه به ظرفیت‌های داخلی و تجربه‌های جهانی تدوین شود.

مدیر حوزه‌های علمیه، تربیت نخبگان علمی را یک ضرورت اساسی دانست و اظهار داشت: ما نیازمند تربیت اندیشمندانی هستیم که بتوانند در سطح جهانی، با مکاتب فلسفی و علمی به‌صورت عمیق و منطقی گفت‌وگو کنند. این مهم، با برنامه‌ریزی دقیق، شناسایی استعدادها و بهره‌گیری از ظرفیت‌های علمی داخلی و بین‌المللی، قابل تحقق است.

آیت‌الله اعرافی در پایان خاطرنشان کرد: ارائه صحیح معارف اسلامی، نیازمند حکمت و تدبیر است. ما باید با بهره‌گیری از زبان علمی، استدلال منطقی و روش‌های نوین تبلیغ، معارف اسلامی را به جهان عرضه کنیم. این مسیر، نیازمند تربیت نیروهای علمی، تدوین راهبردهای دقیق و بهره‌گیری از ظرفیت‌های فرهنگی و رسانه‌ای است.