یه گزارش ترسیم به نقل از تابناک؛ پیرامون این سفر، شایعاتی درباره امکان دیدار مسعود پزشکیان، با جو بایدن، رئیس‌جمهوری ایالات متحده، مطرح شده است. بنا بر نگاه برخی کارشناسان و تحلگیران این گفتگو می‌تواند به عنوان یک فرصت تاریخی برای کاهش تنش‌ها میان دو کشور و بالابردن جایگاه ایران تلقی شود. در این خصوص بررسی موضوعات ذیل حائز اهمیت است.
اهمیت مذاکرات در ۱۰۰ روز اول دولت جدید پزشکیان
۱۰۰ روز اول دولت جدید مسعود پزشکیان، اهمیت مذاکرات به عنوان ابزاری کلیدی برای بهبود روابط بین‌المللی و کاهش تنش‌های منطقه‌ای بیش از پیش نمایان است. این دوره زمانی می‌تواند فرصتی طلایی برای نمایاندن اراده جدی ایران در راستای دیپلماسی فعال و تعاملات مثبت با کشور‌های دیگر باشد. با توجه به تحولات اخیر در منطقه و تأثیرات آن بر امنیت ملی، دولت پزشکیان باید بر روی ایجاد کانال‌های دیپلماتیک مؤثر تمرکز کند تا نه تنها مواضع کشور را به‌وضوح بیان کند بلکه از فرصت‌های موجود برای رفع تحریم‌ها و بهبود شرایط اقتصادی استفاده کند.
فرصتی برای “بازی برد-برد” ایران و آمریکا
مذاکرات بین ایران و آمریکا در شرایط کنونی می‌تواند به‌عنوان یک “بازی برد-برد” برای هر دو طرف تلقی شود. برای ایران، این مذاکرات فرصتی است تا نه تنها مواضع خود را در برابر چالش‌های بین‌المللی تقویت کند، بلکه به کاهش تحریم‌ها و بهبود شرایط اقتصادی نیز دست یابد. از سوی دیگر، دموکرات‌ها نیز به این مذاکرات نیاز دارند تا بتوانند به هدف‌های خود در زمینه سیاست خارجی و امنیت ملی دست یابند. در واقع، توافقات احتمالی می‌تواند به تقویت وجهه این حزب در داخل کشور و همچنین ایجاد ثبات در منطقه کمک کند.
با این حال، وضعیت سیاسی در ایالات متحده و احتمال بازگشت دونالد ترامپ به صحنه قدرت، این مذاکرات را به موضوعی پیچیده و پرمخاطره تبدیل کرده است. شخصیت غیرقابل پیش‌بینی ترامپ می‌تواند پیش‌بینی‌ها درباره روند مذاکرات و نتایج آن را دشوار کند. این در حالی است که هر دو کشور نیازمند ایجاد یک فضای همکاری و اعتماد هستند تا از افزایش تنش‌ها جلوگیری کرده و راه‌حل‌های پایدار برای چالش‌های موجود پیدا کنند. در چنین شرایطی، آغاز مذاکرات می‌تواند به عنوان یک حرکت استراتژیک برای مدیریت بحران‌ها و ایجاد فرصت‌های جدید در روابط ایران و آمریکا تلقی شود.
نیاز به جسارت برای حل مشکلات روابط ایران و آمریکا
برای حل مشکلات پیچیده روابط ایران و آمریکا، نیاز به جسارت و عزم راسخ از سوی هر دو طرف ضروری است. این جسارت باید شامل اتخاذ تصمیمات جسورانه و خروج از مواضع غیرواقع گرایانه باشد که به مدت طولانی مانع از پیشرفت دیپلماتیک شده‌اند. تنها با جسارت در مواجهه با چالش‌ها و قبول خطرات ممکن است بتوان به سمت ایجاد اعتماد و تفاهم حرکت کرد. این نیاز به اقدام به ویژه در شرایطی که تنش‌های منطقه‌ای و بین‌المللی در حال افزایش است، احساس می‌شود.
این جسارت می‌تواند به کاهش سوءتفاهم‌ها و ایجاد بستر مناسب برای توافقات پایدار کمک کند و در نهایت به نفع هر دو کشور و جامعه جهانی باشد. بدون این عزم و اراده، دستیابی به نتایج مثبت و موثر در روابط میان ایران و آمریکا دشوار خواهد بود.
اشتباه بودن مذاکرات غیرمستقیم
تجربه گذشته نشان داده است که مذاکرات غیرمستقیم بین ایران و آمریکا، به‌ویژه در زمینه مسائل هسته‌ای و امنیتی، غالباً با شکست‌هایی مواجه شده است. در این نوع مذاکرات، به دلیل عدم حضور مستقیم طرفین، سوءتفاهم‌ها و تفسیر‌های نادرست به راحتی به وجود می‌آید. بر همین اساس، بسیاری از تحلیلگران بر این باورند که زمان آن رسیده است که ایران و آمریکا از روش‌های غیرمستقیم فاصله بگیرند و به سمت گفتگو‌های مستقیم حرکت کنند.
سابقه مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا
سابقه مذاکرات غیرمستقیم بین ایران و آمریکا به دهه‌ها پیش برمی‌گردد، اما در سال‌های اخیر، این نوع مذاکرات به ویژه پس از توافق هسته‌ای برجام، مورد توجه بیشتری قرار گرفته است. با این حال، این مذاکرات به دلیل عدم وضوح و شفافیت، به نتایج ملموسی دست نیافته و همچنان مسائل اساسی و کلیدی میان دو کشور حل نشده باقی مانده است.
یکی از زیان‌های عمده مذاکرات غیرمستقیم، اتلاف زمان و منابع است. این نوع مذاکرات نه تنها باعث به وجود آمدن ناامیدی در دو طرف می‌شود، بلکه به تقویت مواضع تندرو‌ها و مخالفان گفتگو در هر دو کشور نیز دامن می‌زند. در نتیجه، جامعه بین‌المللی نیز از پیشرفت‌های واقعی و ملموس در روابط ایران و آمریکا بی‌نصیب می‌ماند.
اهمیت دیپلماسی فعال و چشم‌انداز گفتگو‌های مستقیم
دیپلماسی فعال و مؤثر در حال حاضر بیش از هر زمان دیگری ضروری است. بسیاری از کشور‌ها و سازمان‌های بین‌المللی در حال نظارت بر تحولات ایران و آمریکا هستند و به شدت به نتایج این مذاکرات چشم دوخته‌اند. در شرایطی که تنش‌های منطقه‌ای و جهانی افزایش یافته، دیپلماسی می‌تواند به عنوان یک ابزار کلیدی برای کاهش این تنش‌ها و بهبود وضعیت امنیتی در منطقه عمل کند.
در صورتی که دیدار مسعود پزشکیان با جو بایدن به واقعیت بپیوندد، این نخستین بار خواهد بود که یک مقام ارشد ایرانی به صورت مستقیم با رئیس‌جمهور ایالات متحده گفتگو می‌کند. چنین دیداری می‌تواند به عنوان یک نقطه عطف در تاریخ روابط دو کشور محسوب شود و مسیر مذاکرات آتی را هموار کند
امکانی پس از فرصت‌های سوخته
محمد خاتمی در سال ۱۳۷۷ در مجمع عمومی سازمان ملل حضور یافت. در آن زمان، بیل کلینتون، رئیس‌جمهور وقت آمریکا، به توصیه مشاورانش تلاش کرد تا ملاقاتی با خاتمی در راهرو‌های سازمان ملل داشته باشد، اما به دلیل ملاحظات خاص طرف ایرانی، این دیدار محقق نشد و فرصتی تاریخی در آن دوره از دست رفت.
در سفر حسن روحانی به سازمان ملل نیز به دلیل شخصیت غیرقابل پیش‌بینی دونالد ترامپ، این دیدار ممکن نشد. اما اکنون شرایط متفاوتی حاکم است و مسعود پزشکیان می‌تواند با یک اقدام تاریخی، گامی مؤثر در جهت بهبود روابط ایران و آمریکا بردارد و از این فرصت بهره‌برداری کند.
واکنش‌ها به احتمال دیدار
از زمان مطرح شدن احتمال دیدار پزشکیان و بایدن، واکنش‌های مختلفی از سوی کارشناسان و تحلیلگران سیاسی در داخل و خارج از کشور ابراز شده است. برخی از تحلیلگران این اقدام را گامی مثبت در راستای کاهش تنش‌ها و آغاز یک فصل جدید در روابط دو کشور می‌دانند. در مقابل، گروهی دیگر نگرانند که این گفتگو‌ها ممکن است به محتوای مثبتی نرسد و فقط منجر به ایجاد توقعات کاذب شود.
و، اما کلام پایانی
در نهایت، باید دید که آیا مسعود پزشکیان و جو بایدن خواهند توانست از این فرصت استفاده کرده و زمینه‌ساز تغییرات مثبت در روابط دو کشور شوند یا خیر. هرچند گفتگو‌های مستقیم به خودی خود تضمین‌کننده موفقیت نیستند، اما عدم گفتگو به وضوح می‌تواند به تداوم مشکلات و تنش‌ها منجر شود!
با توجه به پیچیدگی‌ها و چالش‌های موجود، تنها زمان خواهد توانست نشان دهد که آیا این تحولات به ایجاد یک دنیای امن‌تر و پایدارتر منجر خواهد شد یا خیر.
